Akdeniz Bölgesi Performans Ödevi, sosyal bilgiler öğretmenlerinin sıkça verdiği bir ödevdir. Öğrenci arkadaşların umarım işine yarar.
Akdeniz Bölgesi
Akdeniz Bölgesi, Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu’nun güneyinde Akdeniz kıyısı
boyunca uzanır. Genişliği 120-180 km arasında değişir. Batı ve kuzey batısında Ege Bölgesi, kuzeyinde ?ç
Anadolu Bölgesi, doğusunda Güneydoğu Anadolu Bölgesi, güneyinde ise Akdeniz bulunur. Güneydoğudan
Suriye ile komşudur.
Türkiye’nin başka bölgelerinde olduğu gibi Akdeniz Bölgesi’nde de
bölge sınırları ile yönetim birimleri olan illerin sınırları tümüyle
çakışmaz. Akdeniz Bölgesi sınırları içerisindeki iller şunlardır:
o Adana
o Antalya
o Burdur
o Hatay
o Isparta
o Mersin
o Kilis
o Kahramanmaraş (Afşin ve Elbistan ilçeleri hariç)
o Konya’nın Halkapınar, Yalıhüyük, Seydişehir, Derebucak, Başyayla, Sarıveliler ve Ermenek ilçeleri
o Karaman’ın merkez ilçe ve Ayrancı ilçelerinin bazı bölümleri
o Afyon Karahisar’ın Başmakçı, Dinar ve Dazkırı ilçeleri
o Muğla’nın Ortaca ilçesi
o Denizli’nin Acıpayam, Çameli, Bozkurt ,Beyağaç ilçeleri
boyunca uzanır. Genişliği 120-180 km arasında değişir. Batı ve kuzey batısında Ege Bölgesi, kuzeyinde ?ç
Anadolu Bölgesi, doğusunda Güneydoğu Anadolu Bölgesi, güneyinde ise Akdeniz bulunur. Güneydoğudan
Suriye ile komşudur.
Türkiye’nin başka bölgelerinde olduğu gibi Akdeniz Bölgesi’nde de
bölge sınırları ile yönetim birimleri olan illerin sınırları tümüyle
çakışmaz. Akdeniz Bölgesi sınırları içerisindeki iller şunlardır:
o Adana
o Antalya
o Burdur
o Hatay
o Isparta
o Mersin
o Kilis
o Kahramanmaraş (Afşin ve Elbistan ilçeleri hariç)
o Konya’nın Halkapınar, Yalıhüyük, Seydişehir, Derebucak, Başyayla, Sarıveliler ve Ermenek ilçeleri
o Karaman’ın merkez ilçe ve Ayrancı ilçelerinin bazı bölümleri
o Afyon Karahisar’ın Başmakçı, Dinar ve Dazkırı ilçeleri
o Muğla’nın Ortaca ilçesi
o Denizli’nin Acıpayam, Çameli, Bozkurt ,Beyağaç ilçeleri
Konumu ve sınırları
Adını güneyindeki denizden alan Akdeniz Bölgesi, kuzey batıda Ege Bölgesi, kuzeyde ?ç Anadolu Bölgesi,
kuzeydoğuda Doğu Anadolu Bölgesi ve doğuda Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile komsudur.
Kıyı uzunluğu doğuda Suriye sınırından batıda Dalaman Çayına kadar 1542 Km’dir. Bölgenin batı sınırı
daha batıdaki Karaağaç Koyuna kadar uzanır.
Akdeniz Bölgesi’nin yüzölçümü 110.000 kilometrekare dolayındadır; Türkiye toplam alanının
yaklaşık %14’ünü kaplar. Yüzölçümü bakımından Türkiye’nin dördüncü büyük bölgesidir.
kuzeydoğuda Doğu Anadolu Bölgesi ve doğuda Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile komsudur.
Kıyı uzunluğu doğuda Suriye sınırından batıda Dalaman Çayına kadar 1542 Km’dir. Bölgenin batı sınırı
daha batıdaki Karaağaç Koyuna kadar uzanır.
Akdeniz Bölgesi’nin yüzölçümü 110.000 kilometrekare dolayındadır; Türkiye toplam alanının
yaklaşık %14’ünü kaplar. Yüzölçümü bakımından Türkiye’nin dördüncü büyük bölgesidir.
Yeryüzü şekilleri
Akdeniz bölgesinin dağlık ve oldukça engebeli bir yapısı vardır. Bölgenin yeryüzü şekillerinin ana
çizgilerini Toroslar belirler. Antalya Körfezi’nin iki yanında yer alan Batı Toroslar, Kuzeyde Göller
Yöresinde birbirine yaklaşıp sıkışır. Teke Yarımadası’nın batısında beliren Batı Toroslar, Taşeli Plato’suna
kadar uzanır.
Genellikle kalker ve ofiyolitli kayalarından olusan bu dağlar kırıklı ve kıvrımlı bir yapı gösterir. Batı
Torosların en yüksek noktası Beydağlarındaki 3096 m’lik Kızlar Sivrisi Tepesidir. Göller Yöresi’nin kalker
oluşumu, sarp dağlarının ortalama yüksekliği 2000-2005 m arasındadır. Yüksek kütleler arasında Avlan,
Gördes, Söğüt gibi karstik kökenli çanak biçimli çukur alanlar vardır.
Bu kesim aynı zamanda düden, obruk, mağara, yer altı dereleri, suyutan ve voklüz kaynakları gibi karstik
şekiller bakımından da zengindir. Türkiye’nin, Beyşehir ve Eğridir gibi büyük tatlı su gölleri buradadır.
Batı Toroslar, dik eğimli yamaçlarından inen bol sulu akarsular tarafından parçalanmış ve genellikle
boylamasına uzanan derin vadiler ortaya çıkmıştır.
Orta Toroslar, güney batıdaki Taşeli platosu ile kuzey doğudaki Uzun Yayla arasında uzanır. Bu kesimdeki
başlıca yüksek kütleler batıdan doğuya doğru Bolkar Dağları, Aydos Dağları, Aladağlar, Tahtalı Dağlar ve
Binboğa Dağlarıdır.
Orta Torosların en yüksek noktası Aladağlar’da 3756 m’ye yetisen Demirkazık Tepesidir. Orta Toroslar
Uzun Yayla’da 1500m yüksekliğindeki bir platoya dönüşür. Orta Toroslar kuzey-güney doğrultusunda akan
bol sulu akarsular tarafından parçalanmıştır. Göksu, 130 km uzunluğundaki Limonlu Çayı, Tarsus çayı
bunların başlıcalarıdır. Bu akarsular kalker oluşumlu dağlar arasında, derinliği 1000m’yi bulan vadiler açar
ve yörenin yüzey şekillerinin sert bir görünüm almasına neden olur.
Amanos Dağları (Nur Dağları), Toroslar dağ sisteminin en güneyindeki bölümünü olusturur ve ?skenderun
Körfezinin doğusunda dik bir duvar gibi yükselir.
Lübnan topraklarından doğarak kuzeye doğru akan ve Antakya yakınlarında dik bir açıyla batıya dönen Asi
Irmağı, Amik Ovasının Güneybatı ucunda, geniş tabanlı bir vadiden geçer ve Samandağı yakınlarında
Akdeniz’e dökülür.
Çukurova, doğuda Amanos Dağları, batıda ise Orta Toroslarla sınırlanır. Bu genis düzlük batıda Seyhan
doğuda Ceyhan ırmaklarının tasıdığı alüvyonlarla olusmus büyük bir delta ovasıdır. Çukurova’nın kuzey
kesimleri bu iki ırmağın kolları ile yeryer parçalanmıs bir plato görünümündedir; buna karsılık güneyde
tekdüze bir hal alır. Bölgedeki en önemli akarsular doğudan batıya doğru sırasıyla Asi, Ceyhan ve Seyhan
ırmakları ile Göksu, Köprü Suyu, Aksu, Esem ve Dalaman çaylarıdır.
Baslıca doğal göller Beysehir, Eğridir, Burdur ve Suğla gölleridir. Kıyılarda ise irili ufaklı birçok lagün
vardır. En önemli yapay göller ise Seyhan ve Aslantas baraj gölleridir.
Akdeniz kıyıları genellikle, az girintili çıkıntılı olması ve genis yaylar çizmesi bakımından Karadeniz
kıyılarına benzer; kıyı sahanlıklarına da pek rastlanmaz. Bölgenin en batı kesiminde ise dağlar kıyıya dik
uzandığı için, burada Ege kıyılarına benzeyen daha girintili çıkıntılı bir kıyı tipi vardır. Bu kıyıların, yakın
zamanlardaki bir deniz düzeyi yükselmesi sonucu olustuğu sanılmaktadır. Engebeli kıyının içine sokulmus
küçük koylar, adalar ve yarımadalar bu yükselme nedeniyle ortaya çıkmıstır. nur dağları çok güzeldir.
çizgilerini Toroslar belirler. Antalya Körfezi’nin iki yanında yer alan Batı Toroslar, Kuzeyde Göller
Yöresinde birbirine yaklaşıp sıkışır. Teke Yarımadası’nın batısında beliren Batı Toroslar, Taşeli Plato’suna
kadar uzanır.
Genellikle kalker ve ofiyolitli kayalarından olusan bu dağlar kırıklı ve kıvrımlı bir yapı gösterir. Batı
Torosların en yüksek noktası Beydağlarındaki 3096 m’lik Kızlar Sivrisi Tepesidir. Göller Yöresi’nin kalker
oluşumu, sarp dağlarının ortalama yüksekliği 2000-2005 m arasındadır. Yüksek kütleler arasında Avlan,
Gördes, Söğüt gibi karstik kökenli çanak biçimli çukur alanlar vardır.
Bu kesim aynı zamanda düden, obruk, mağara, yer altı dereleri, suyutan ve voklüz kaynakları gibi karstik
şekiller bakımından da zengindir. Türkiye’nin, Beyşehir ve Eğridir gibi büyük tatlı su gölleri buradadır.
Batı Toroslar, dik eğimli yamaçlarından inen bol sulu akarsular tarafından parçalanmış ve genellikle
boylamasına uzanan derin vadiler ortaya çıkmıştır.
Orta Toroslar, güney batıdaki Taşeli platosu ile kuzey doğudaki Uzun Yayla arasında uzanır. Bu kesimdeki
başlıca yüksek kütleler batıdan doğuya doğru Bolkar Dağları, Aydos Dağları, Aladağlar, Tahtalı Dağlar ve
Binboğa Dağlarıdır.
Orta Torosların en yüksek noktası Aladağlar’da 3756 m’ye yetisen Demirkazık Tepesidir. Orta Toroslar
Uzun Yayla’da 1500m yüksekliğindeki bir platoya dönüşür. Orta Toroslar kuzey-güney doğrultusunda akan
bol sulu akarsular tarafından parçalanmıştır. Göksu, 130 km uzunluğundaki Limonlu Çayı, Tarsus çayı
bunların başlıcalarıdır. Bu akarsular kalker oluşumlu dağlar arasında, derinliği 1000m’yi bulan vadiler açar
ve yörenin yüzey şekillerinin sert bir görünüm almasına neden olur.
Amanos Dağları (Nur Dağları), Toroslar dağ sisteminin en güneyindeki bölümünü olusturur ve ?skenderun
Körfezinin doğusunda dik bir duvar gibi yükselir.
Lübnan topraklarından doğarak kuzeye doğru akan ve Antakya yakınlarında dik bir açıyla batıya dönen Asi
Irmağı, Amik Ovasının Güneybatı ucunda, geniş tabanlı bir vadiden geçer ve Samandağı yakınlarında
Akdeniz’e dökülür.
Çukurova, doğuda Amanos Dağları, batıda ise Orta Toroslarla sınırlanır. Bu genis düzlük batıda Seyhan
doğuda Ceyhan ırmaklarının tasıdığı alüvyonlarla olusmus büyük bir delta ovasıdır. Çukurova’nın kuzey
kesimleri bu iki ırmağın kolları ile yeryer parçalanmıs bir plato görünümündedir; buna karsılık güneyde
tekdüze bir hal alır. Bölgedeki en önemli akarsular doğudan batıya doğru sırasıyla Asi, Ceyhan ve Seyhan
ırmakları ile Göksu, Köprü Suyu, Aksu, Esem ve Dalaman çaylarıdır.
Baslıca doğal göller Beysehir, Eğridir, Burdur ve Suğla gölleridir. Kıyılarda ise irili ufaklı birçok lagün
vardır. En önemli yapay göller ise Seyhan ve Aslantas baraj gölleridir.
Akdeniz kıyıları genellikle, az girintili çıkıntılı olması ve genis yaylar çizmesi bakımından Karadeniz
kıyılarına benzer; kıyı sahanlıklarına da pek rastlanmaz. Bölgenin en batı kesiminde ise dağlar kıyıya dik
uzandığı için, burada Ege kıyılarına benzeyen daha girintili çıkıntılı bir kıyı tipi vardır. Bu kıyıların, yakın
zamanlardaki bir deniz düzeyi yükselmesi sonucu olustuğu sanılmaktadır. Engebeli kıyının içine sokulmus
küçük koylar, adalar ve yarımadalar bu yükselme nedeniyle ortaya çıkmıstır. nur dağları çok güzeldir.
Bitki örtüsü
Dağların denize bakan yamaçlarında ve arkalarında çukur alanlar ise karasal etkilerin arttığı bir iklim tipine
rastlanır. Gene de Akdeniz’in etkisi nedeniyle bu kesimlerdeki iklim, ?ç Anadolu’daki kadar siddetli karasal
özellikler taşımaz. En sıcak ay ortalaması kıyılarda 27-28°, iç kısımlar 23-25° dir; en soğuk ay ortalaması ise
kıyıda 10° dolayında iken iç kısımlarda 1,5-2° kadar iner. Benzer biçimde, yıllık ortalama sıcaklık kıyılarda
18-20°, iç kısımlarda ise 12-14° kadardır. Yine Türkiye’nin ortalama sıcaklığı en yüksek noktası da buradadır
Mersin kent merkezinin ortama sıcaklığı yıllık 22°c dir .Bu sayede turizm gelismistir. Turizm bölgenin
önemli geçim kaynaklarındandır. Aynı zamanda iklim şartları nedeniyle bitki örtüsü makidir ve aynı zamanda
yazları sıcak ve kurak kışları ise ılık ve yağışlı geçer.
rastlanır. Gene de Akdeniz’in etkisi nedeniyle bu kesimlerdeki iklim, ?ç Anadolu’daki kadar siddetli karasal
özellikler taşımaz. En sıcak ay ortalaması kıyılarda 27-28°, iç kısımlar 23-25° dir; en soğuk ay ortalaması ise
kıyıda 10° dolayında iken iç kısımlarda 1,5-2° kadar iner. Benzer biçimde, yıllık ortalama sıcaklık kıyılarda
18-20°, iç kısımlarda ise 12-14° kadardır. Yine Türkiye’nin ortalama sıcaklığı en yüksek noktası da buradadır
Mersin kent merkezinin ortama sıcaklığı yıllık 22°c dir .Bu sayede turizm gelismistir. Turizm bölgenin
önemli geçim kaynaklarındandır. Aynı zamanda iklim şartları nedeniyle bitki örtüsü makidir ve aynı zamanda
yazları sıcak ve kurak kışları ise ılık ve yağışlı geçer.
Nüfus ve yerleşme
2000 nüfus sayımına sonuçlarına göre Akdeniz bölgesinin nüfusu 12 milyondur
Nüfus yoğunluğu km²’de 74 kişidir; bu da km²’de 73 olan Türkiye ortalamasına çok yakındır. Bölge
nüfusunun 54’e yakın kısmı il ve ilçe merkezlerinde, %46’sı ise bucak merkezi ve köylerde yer alır. Akdeniz
bölgesi kıyı bölgelerimize göre daha az nüfusludur. Nüfus yoğunluğunun en az olduğu yerler Teke ve Taseli
Platosu ile dağlık alanlardır. Başlıca kentler ise Adana, Antalya, mersin hatay dır.
Nüfus yoğunluğu km²’de 74 kişidir; bu da km²’de 73 olan Türkiye ortalamasına çok yakındır. Bölge
nüfusunun 54’e yakın kısmı il ve ilçe merkezlerinde, %46’sı ise bucak merkezi ve köylerde yer alır. Akdeniz
bölgesi kıyı bölgelerimize göre daha az nüfusludur. Nüfus yoğunluğunun en az olduğu yerler Teke ve Taseli
Platosu ile dağlık alanlardır. Başlıca kentler ise Adana, Antalya, mersin hatay dır.